İnsan | Hayat | Bilmece

Yaşanıldıkça girift sokaklarında kaybolunan fakat bir o kadar da keşfe açık bir sahnedir hayat. Öznesi kendimiz olsak da cümlenin diğer öğelerini belirleyemediğimiz bir sahne bu. Ne zaman, nerede, kimle ve nasıl yol yürüyeceğimizin de çok belirli olmadığı bir bilmeceyi adına ömür denilen zamanda  yaşarken çözmeye çalışsak da ‘-tam anlamlı bir cümle kurduk’ dediğimizde, sahne ışıklarının kapanmasıyla afalladığımız bir tiyatro desem yeridir.

İmtihan dünyasıdır bu hep bir şeyle sınanırız da öznesi kendimiz olan cümlenin yüklemi de hiç çalışmadığımız yerden çıkar. Bazen o kadar karmaşık bir hale gelir ki çözebilene aşk olsun. Bazen de engin denizler gibi görürüz ufkumuzu ve derin bir nefes alarak kendimizi mutlu edecek uğraşlara sararız.

Karmaşık ve zor olduğu anları aşmak için uğraşan, şairin tabiriyle ‘geceye yenilmeyen insana; ödül olarak bir sabah, bir gündüz ve bir güneş vardır.’ Rahat ve emin olduğumuz anlarda ise mayasının gereğini yapar insan. Fırtınalı sabahlarını düşünmeden hareket eder ve genellikle unutur sınandığı günleri. Cümlenin ögeleri dedik ya işte böyledir hayat. Özne hep kendimiz, yüklem belirsiz, tümleç edilgen ve değişken…

Kaderi dilimizden düşürmeyiz iyi kötü günümüzde. Yaşamak gereklidir sadece zahiri görebilmek ve olanı anlayabilmek için. Olanda hayır olduğunu bilerek yaşamak ne güzeldir. ‘Karanlığı yarıp sabahı ortaya çıkaran Rabbe’ (Felak-1) sığınmak ne güzeldir…

Cümledir kurduğumuz hayatta. Kiminin cümlesi kısa, kiminin uzun Kimi bir sabah vaktinden kuşluk vaktine kadar yaşar. Kimi öğlen, kimi akşam…Kiminin cümlesi afili fakat anlamsız, kiminin cümlesi kısa fakat vurgulu ve etkilidir.

Tanımı yoktur insanın. Kimisi hayvandan aşağıyken kimisi melekten üstündür. Hayvan dedimse yanlış olmasın. Hayvan da bir seviyedir. Alçak ile çukurun farkı gibi yani. Bir kalbi olduğunu unutup tamah ettiği zaman geçici heveslere ki bu hevesler rüya gibidir. Dev aynasında görür insan kendini. Gücünü dağları yürütecek, kudretini yeri delecek sansa da hüküm kesindir ‘Yeryüzünde böbürlenerek dolaşma!’ (İsra-37).  Hastalık ya da ölümün kapısını çaldığı an anlasa da bütün gerçeği iş işten çoktan geçmiştir. 

Bir kalbi olduğunu unutmadan hareket eden ve iyilik üzere yaşamaya çalışanın ise işi daha zordur. Kimisi uysal koyundur diyerek başını kesmeğe, kimisi de yumuşak huyludur diyerek eziyet etmeye çalışır. Baş vermeden yaşamak gayesiyle gücünü ve kudretini doğru kullanan iyi fıtratlı insanın ömrü ise genellikle kötüyle uğraşla geçer. 

İnsanı anlatırken zamana ve mekana değinmeden olmaz. Kendisinin seçmediği bir coğrafyada karşısına çıkan ailesinin yanında (ki şanslıysa) gözlerini açtığı dünyası ya cennetine ya da cehennemine evrilebilir. Mekanın zamanla bütün olduğu bu kıyasta savaşa veya barışa doğmuş olabilir insan. İyilerin içinde ya da kötülerle beraber büyüyebilir. Burada genetik kodlarımıza hiç girmeyeceğim. Çünkü bu da bambaşka bir boyut katar hayata. Başta dedik ya yaşanıldıkça kaybolunan ve keşfe açık bir sahne olan hayat burada başlar. Buna mekanı da ekleyin bakın girift oldu mu olmadı mı? Gerisini siz düşünün. 

Çok bilinmeyenli denklem gibidir insan. Çözdüm diyen yanılır. tanıdım diyen aldanır.  Bu yüzden birisiyle yola çıkacağınızda, ortaklık edeceğinizde,  ahbaplık edeceğinizde, önemseyeceğiniz,  yadırgayacağınızda iyi düşünün derim. Yeniden ifade edecek olursak cümlenin ögeleri dedik ya işte böyledir hayat ve insan. Özne hep kendimiz, yüklem belirsiz, tümleç edilgen ve değişken…